راهنماي كتاب(13):نگاهي به كتاب «پيش درآمدي بر فيلم» اثر ويليام اچ فيليپس

سر در آوردن از كار سينما

يا همه آنچه بايد درباره سينما بدانيد

حميد رضا اميدي سرور

«سينما چيست؟» شكي نيست اين سوال در طول سالهاي دور و نزديك بارها  به گوش شما خورده و در مقالات و كتاب‎هايي سينمايي به اشكال مختلف مطرح و مورد بررسي قرار گرفته است. مخصوصا آنكه  اين جمله يادآور عنوان كتاب معروفي‎ست از آندره بازن منتقد و نظريه‎پرداز معروف فرانسوي،كه امروز جزو يكي از متون كلاسيك و كليدي سينما به حساب مي‎آيد.  اما به راستي سينما چيست؟ آيا صرفا رسانه‎اي‎ست سرگمي‎ساز و فيلم‎ها ارزشي ديگري نداشته و به همين دليل قابل بررسي و مطالعه نيستند؟

ادامه‎ي مطلب...

برچسبها: آنچه بايد از سينما دانست, درك فيلم, سينما, سينما چيست؟, مفاهيم سينمايي, نظريه هاي سينما

نگاهي به «كيفر» ساخته «حسن فتحي»

سراسر حادثه

حميد رضا اميدي سرور:

بالاخره سينماي ايران هم صاحب يك فيلم نوآر به معني واقعي كلمه شد!

 

اين واقعا جاي تبريك دارد چراكه در اين فضاي ملال‌انگيز و درميان ژانرهاي تكراري،  پيدا شدن سروكله فيلم‌هايي كه به ژانرهايي فراموش شده در سينماي ما تعلق دارند يك اتفاق مهم محسوب مي‌شود؛ مخصوصا اينكه «كيفر» فيلمي ا‎ست داراي تشخص و  نشان دهنده اينكه كارگردان و ديگر عوامل سازنده فيلم كار خود را جدي گرفته‌اند و اگر كيفر حسابي تماشاگر را كيفور مي‌كند، به‌خاطر همين است. اين اتفاق هم مديون فيلمسازي ا‎ست كه اغلب با آثارش ما را متعجب مي كند؛  چه آن هنگام كه با يك پيشينه موجه سريال‌سازي در تلويزيون به سينما رفت و فيلم بي‎اهميتي مثل «ازدواج به سبك ايراني» را عرضه كرد و چه آن زماني كه با ادامه توفيق خود در تلويزيون دوباره به سينما آمد و فيلم قابل قبول «پستچي هميشه سه بار در نمي‌زند» را ارائه كرد و البته چه حالا كه با فيلم خوب و در خور اعتنايي مثل كيفر دوباره ما را متعجب كرده.

ادامه نوشته

نگاهي به كتاب«رويكردهاي انتقادي در مطالعه فيلم»

سينما، نوستالژي معصوميت از دست رفته

 نيره رحماني
شايد بسياري از ما يك نگاه خاطره‌برانگيز نوستالژيك به سال‌هايي داشته باشيم كه تماشاي بسياري از فيلم‌ها برايمان لذت‌بخش بود؛ فيلم‌هايي كه امروز نه تنها رغبتي به تماشاي آنها نداريم، بلكه تماشاي آثاري در آن سطح و اندازه برايمان ملال‌انگيز و خسته‌كننده است.

سال‌ها از آن دوران گذشته، بسيار فيلم ديده‌ايم و از جمله از شاهكارهاي سينما،  مفاهيم و اصول سينما آگاهي يافته‌ايم و حتما شايد كمي جدي‌تر به قضيه نگاه كرده و سراغ تئوري‌هاي سينمايي نيز رفته باشيم. ديگر به هنگام تماشاي يك فيلم آن حس بدوي، خودانگيخته و به عبارتي معصومانه را در مورد سينما و توليداتش نداريم، كمتر اتفاق مي‌افتد فيلم‌ها ما را راضي ‌كنند؛ چرا كه حالا يك نگاه خودآگاهانه و انتقادي به سينما داريم و در يك كلام احساس مي‌كنيم از فيلم ديدن همچون گذشته لذت نمي‌بريم.

ادامه نوشته

به ياد «نعمت حقيقي» خالق رنگي ترين سياه و سفيدها!

مردي با دوربين فيلمبرداري

حميدرضا اميدي سرور
هنوز فيلمبرداري درخشان نعمت حقيقي را در شوكران، ساخته بهروز افخمي به ياد داريم؛ درامي شهري در كادر اسكوپ كه فيلمبرداري استادانه او نقشي درخور در شكل‎گيري فضاي آرام اما شكننده و آبستن فاجعه داشت.اين آخرين حضور حقيقي در پشت دوربين بود و پس از آن اغلب با بيماري دست و پنجه نرم مي‎كرد. مسعود كيميايي كه در طلايي‎ترين دوران فيلمسازي‎اش تجربه‎هايي فراموش نشدني در همكاري با حقيقي داشت، در سال‌هاي اخير بسيار كوشيد تا كار ديگري را با هم شروع كنند. جمع شدن ياران قديمي در سينمايي كه بسيار بر شوروحال استوار است خبري خوشحال‌كننده براي علاقه‌مندان سينماي ايران و به‌ويژه دوستداران سينماي كيميايي بود اما اين خبر  هيچ‎گاه در عمل ميسر نشد و بيماري

ادامه نوشته

نگاهي به جشنواره بيست و هشتم فيلم فجر

آيينه‌هاي روبه‌رو

حميدرضا اميدي سرور
جشنواره فيلم فجر در طول 28دوره‎اي كه برگزار شده همواره بر يك مدار در جريان بوده، بدون فراز و نشيب خاصي كه نشان از اوج يا فرود آن باشد.تجربه نشان داده كيفيت جشنواره فيلم فجر همواره به اين بستگي داشته كه چه فيلم‌هايي در آن شركت دارند.

ادامه نوشته

نگاهي به فيلمهاي زمهرير، لطفا مزاهم نشويد! و كيميا و خاك

جاده خاكي!

 حميدرضا اميدي‌سرور
جشنواره بيست و هشتم براي هيچ‌يك از فيلمسازاني كه آثارشان در آن به نمايش در آمد، به اندازه علي رويين‎تن حوادث تلخ و ناگوار به‌همراه نداشت

 مخصوصا كه او و همكارانش، با آن همه ستاره و هزينه سنگيني كه پاي فيلم گذاشته شده به اين باور رسيده بودند كه كاري متفاوت و متضمن نگاهي نو به آدم‌ها و رخدادهاي سال‌هاي جنگ داشته‎اند و همين نگاه متفاوت و رويكرد جسورانه هم باعث گرفتاري فيلم در مميزي شده است! اخبار و شايعات پيرامون فيلم، قبل از جشنواره آن‌قدر بالا گرفته بود كه سانس نمايش اين فيلم در سالن رسانه‎هاي گروهي يكي از شلوغ‌ترين سانس‎ها شد  و با وجود ظرفيت بالاي سالن، برخي براي نشستن، جا پيدا نكردند.

ادامه نوشته

نگاهي به عصر روز دهم، صدسال به اين سالها

انتظاراتي كه برآورده نشد

حميدرضا اميدي‌سرور
«عصر روز دهم» و «صدسال به اين سال‌ها» با وجود اينكه كنجكاوي‌هاي زيادي براي مخاطبان ايجاد كرده بودند، نتوانستند توقعاتي كه از سازندگانشان مي‌رفت را برآورده سازند‌

سطح انتظاراتي كه برخي فيلم‌ها پيش از نمايش‌شان ايجاد مي‌كنند، گرچه به ديده شدنشان ياري مي‌رساند ولي اغلب در نهايت به ضررشان تمام مي‌شود؛ اتفاقي كه در جشنواره امسال براي فيلم‌هاي زيادي رخ داد. «عصر روز دهم» به‌عنوان طرح ناكام و نيمه تمام ملاقلي‌پور كه اجل مهلت ساختنش را نداد، انتظاراتي را ايجاد كرده كه مجتبي‌راعي با وجود تلاشش موفق به برآورده ساختن آن نشد. صدسال به اين سال‌ها نيز پس از 2سال توقيف، با انبوهي از حرف‌و حديث و حاشيه به جشنواره آمد و در نهايت دستاورد قابل توجهي براي سازنده‌اش به همراه نياورد.

ادامه نوشته

نگاهي به فيلم به رنگ ارغوان

شكار و شكارچي

حميد رضا اميدي سرور

همين كه پس از نزديك به 6سال وقتي به تماشاي «به رنگ ارغوان» مي‎نشيني كهنه به‌نظر نمي‎رسد و حرفي براي گفتن دارد، موفقيت بسيار بزرگي است براي ابراهيم حاتمي‎كيا...

ادامه نوشته

نقد فيلم محاكمه در خيابان، ساخته مسعود كيميايي

چاقو ديگر نمي‎برد

حميد رضا اميدي سرور
با وجود تمام حرف و حديث‎ها كه در سال‌هاي اخير درباره سينماي مسعود كيميايي به‎ويژه فيلم‌هاي متاخر او بوده، از بي‎حوصلگي‎هاي او گرفته تا عدم‌شناخت از زمانه و نسل‎جوان و يا فاصله گرفتن از جامعه‎‎اي كه روزگاري پا به پاي آن مي‎آمد، اما امروز از آن عقب مانده و...،

اما مسعود كيميايي همچنان جزو انگشت‎شمار فيلمسازان مهم و تاثيرگذاري است كه حرفش‎ نه‎تنها گوش شنوا كه خريدار هم دارد. نگاهي گذرا به حجم بحث و بررسي‌هايي كه هر فيلم تازه او حتي (در اين سال‌ها) به‌دنبال داشته گواهي گويا بر اين مهم است، حال چه از منظر رد باشد و چه تاييد و مقبوليت، كه هرچه هست نشان از  اهميت سوژه و صاحب سوژه دارد.

ادامه نوشته

به یاد مهدی نوربخش

زير پوست شهر

حميد رضا اميدي سرور

  هشت سال پیش در جشنواره فیلم فجر در یکی از بدترین سانس‎های ممکن، اول هفته (روز شنبه) و سئانس اول، فیلمی به نمایش گذاشته شد که تنها عده کمی از نویسندگان و منتقدان سینمایی، موفق به دیدن آن شدند، عده‎ای که خیلی اتفاقی بی‎این‎که چیزی درباره فیلم بدانند و یا حتی نام کارگردان آن را پيش‎تر شنیده باشند، آن روز صبح از اولین سئانس به سالن سینمای رسانه‎ها و مطبوعات آمده بودند و تقریبا اکثریت قریب به اتفاق همین تماشاگران اندکی که این فیلم را دیدند، از آن‎ به‎عنوان یکی از اتفاق‎های مهم جشنواره یاد کردند

/*]]-->

ادامه نوشته

نقد فیلم خاک آشنا ساخته بهمن فرمان آرا

همه حرف‌های فرمان‌آرا مستقیم، روبه‌ دوربین!

حمید رضا امیدی سرور

آدمی به سن و سال من روز به روز عمر خود را می‎گذراند اما جوانی مثل تو زندگی‎اش هنوز در پیش روست (نقل به مضمون). این دیالوگ از منظری می‎تواند کلیدی باشد برای رهیافت از سینمای خود فرمان‌آرا در سال‎های اخیر؛  یعنی همین دوره‎ای که پس از2 دهه سکوت، دوباره فعالیت‎های سینمایی‎اش را از سرگرفت؛ فیلمسازی که بهترین و البته بدترین فیلم‎هایش را در دوره جوانی ساخته ...

نقاش پیر فیلم خاک آشنا که به سنت فیلم‎های اخیر فرمان‎آرا، از جمله آن شخصیت‎هایی است که نسل خود او را نمایندگی می‎کند، در فصلی از فیلم به خواهرزاده جوان خود می‎گوید:

آدمی به سن و سال من روز به روز عمر خود را می‎گذراند اما جوانی مثل تو زندگی‎اش هنوز در پیش روست (نقل به مضمون). این دیالوگ از منظری می‎تواند کلیدی باشد برای رهیافت از سینمای خود فرمان‌آرا در سال‎های اخیر؛  یعنی همین دوره‎ای که پس از2 دهه سکوت، دوباره فعالیت‎های سینمایی‎اش را از سرگرفت؛ فیلمسازی که بهترین و البته بدترین فیلم‎هایش را در دوره جوانی ساخته و هنگامی که در حوالی ششمین دهه زندگی خود، پشت دوربین قرار گرفت، گویی او نیز با همین نگاه به دنیا فیلمسازی را دنبال کرده است، همین‌گونه دنیا را می‎بیند؛  روز به روز یا به عبارت صحیح‎تر فیلم به فیلم!از این سبب هر فیلم برای فرمان آرا فرصتی به‌نظر می‎رسد برای حرف زدن وبیان آنچه ضرورتش را بسیار احساس می‎کند؛  حرف‎هایی که حجم اندکی هم ندارند، بازتاب یک عمر هستند و حاصل 2دهه سکوت که بر ذهن و فکر او سنگینی کرده و حالا امکان بروز و بیانش به‌وجود آمده است. اما نکته آنجاست که او می‎کوشد از هر فیلمی که به‎دست می‎گیرد، فرصتی بسازد تا حجم زیادی از این حرف‎ها را در آن گنجانده و بازگو کند؛ تو گویی فیلم دیگری در کار نیست.

 

ادامه نوشته

نقد فيلم پستچي هميشه سه بار در نمي زند

/* /*]]-->*/ زنان،قربانيان هميشه تاريخ حميد رضا اميدي سرور تجربه نشان داده اكثريت قريب به اتفاق فيلمسازان، چه آنها كه از سينما به تلويزيون رفته‌اند و چه برعكس، حاصل كارشان در تلويزيون به مراتب ضعيف‌تر از آثار سينمايي آنهاست. حتي آن فيلمسازان كاملا حرفه‌اي و مسلط سينما كه گاهي وسوسه ساخت سريال يا فيلم تلويزيوني به سراغشان مي‌آيد، فاصله‌اي محسوس ميان آثار آنها در اين دو مديوم احساس مي‌شود. 

ادامه نوشته

سینماگران در اردوگاه نامزدهای انتخاباتی

هنر در خدمت سیاست

 

تیرداد حسینی هروی

 

هرچند برخی طبق یک اصل قدیمی و البته ایده‎آل‎گرایانه بر این عقیده‎اند که روشنفکران و یا حتی چهره‎های محبوب مردمی، باید بیرون از حوزه قدرت و منازعات جناح‎های سیاسی بایستند، اما این روزها، چنین اصول و قواعدی چندان جدی گرفته نمی‎شود. دیگر نه از آن روشنفکران متعهد قدیمی خبری است که حق انتقاد از جناح‎های مختلف سیاسی را برای خود محفوظ می‎دارند و نه از آن چهره‎های محبوبی که حاضر نیستند محبوبیت و اعتبار خود را به نفع یک حزب یا گروه خرج کنند.

ادامه نوشته

نگاهی به خاطره یک قرن (گفتگو با ژان لوک گدار)

حكايت گدار و صور مثل افلاطوني

حميدرضا اميدي سرور«باستان‌شناسي سينما و خاطره يك قرن»كتابي است حاصل گفت‌وگوي دونفره ژان لوك گدار و يوسف اسحاق‌پور، گدار در جايگاه گفت‌وگو‌شونده و اسحاق‌پور در مقام پرسشگر .

ادامه نوشته

گذری بر ژانر وحشت در ایران

نياز به تبعيت از الگوهاي ژانر

 

حميدرضا اميدي‌سرور

روي‌پرده‌رفتن همزمان 2فيلم در ژانر وحشت مي‌تواند بهانه خوبي باشد براي نگاه به اين‌گونه سينمايي كه همواره در ايران با بي‌مهري و كم‌توجهي روبه‌رو شده است٬ اما در سال‌هاي اخير مي‌رود كه جاي خود را در سينماي ايران باز كند؛ گونه‌اي كه برخي بر اين باورند كه در جغرافياي فرهنگي و اجتماعي ايران ظرفيت چنداني براي پرداختن به آن وجود ندارد و ژانر وحشت، همانند ژانر وسترن اساسا گونه‌اي است كه با فضاي ايران انطباق چنداني پيدا نمي‌كند. اما تجربه ساخته‌شدن چند فيلم كم‌وبيش موفق در سينماي ايران ثابت مي‌كند كه چنين نقطه‌نظري چندان درست به نظر نمي‌رسد و اگر ذوق و قريحه وجود داشته باشد امر ناممكني به حساب نمي‌آيد.

ادامه نوشته

نگاهی گذرا بر چهار فیلم اکران شده در بهار

جشن فرخنده!

 

حمیدرضا امیدی سرور

هرچند که سال گذشته این خبر در میان بود که در اکران نوروزی سال 1388 دو «فیلم اخراجی‎ها2» (مسعود ده‎نمکی) و «درباره الی» (اصغر فرهادی)، آثاری که پرمخاطب‎ترین فیلم‎های سال پیش‎بینی می‎شدند، همزمان در اکران نوروزی روی پرده خواهند رفت، اما در نهایت با کنار گذاشته شدن درباره الی، اخراجی‎ها این فرصت را پیدا کرد که بدون هیچ رقیب جدی که بتواند سهم قابل توجهی از تعداد سینماروها را به خود اختصاص دهد، روی پرده قرار بگیرد. به این ترتیب مقدمات رکوردشکنی تاریخی برای قسمت دوم فیلم اخراجی‎ها از هر نظر فراهم شد؛ فیلمی که پیش از این نیز قسمت نخست آن، رکوردهای موجود در گیشه سینمای ایران را شکسته بود. اما کمتر کسی تصور می‎کرد که علی‎رغم شرایط موجود، شاهد چنین استقبالی از این فیلم باشیم.

ادامه نوشته

نگاهی به فیلم "بیست" ساخته عبد الرضا کاهانی

ساده بدون جذابيت‌هاي كاذب

 حميدرضا اميدي سرورعبدالرضا كاهاني را هم مي‌توان فيلمسازي بدشانس به‌حساب آورد و هم فيلمسازي خوش‌اقبال. بدشانسي‌اش از آن‌روست كه 3 فيلم ساخته كه تنها يكي به‌نمايش عمومي درآمده و خوش‌شانسي او بدين‌جهت است كه برخلاف شرايط حاكم بر سينماي ايران زماني كه هنوز تكليف نمايش 2فيلم قبلي‌اش روشن نشده اين امكان را پيدا مي‌كند كه فيلم سوم خود را جلوي دوربين ببرد، آن هم با فاصله‌اي نه‌چندان طولاني از فيلم‌هاي قبل، آن هم در شرايطي كه بي‌شك فيلم اول او در صورت اكران، اثري نيست كه استقبال چنداني را به‌دنبال داشته باشد.

ادامه نوشته

نگاهی به فیلم "وقتی همه خواب بودند" اثر بهرام بیضایی

روايت پارادوكسيكال بيضايي از سينما

 حميدرضا اميدي‌سرور«وقتي همه خوابيم» كه شروع مي‌شود تا نيمه همه چيز خوب پيش مي‌رود؛ همان سينمايي كه از بيضايي انتظار داریم.

ادامه نوشته

نقد فیلم" درباره الی..."

اشاره:

"درباره الی..."به عنوان یکی از فیلم های برنامه نوروز امسال روی پرده خواهد بود. یکی از بهترین تولیدات سینمای ایران در سالهای اخیر که بی شک اثری است با زبانی جهانی. شایع است "گلشیفته فرهانی " نیز برای اکرا فیلم در ایران خواهد بود. البته این بدات معنا نیست که فرهانی امکان حضور مجدد بر پرده سینمای ایران را خواهد داشت. واقعا حیف از بازیگری این چنین توانمند و با قریحه که از اینجا رانده و از آنجا مانده شد و دست آخر  از سینمای هالیوود که بهره ای نبرد هیچ، سینمای ایران را هم از دست داد. به هر حال به مناسبت اکران درباره الی... نقدر بر این فیلم را که به نام "خانه کنار دریا" در زمان جشنواره برای روزنامه همشهری نوشته ام را در اینجا می آورم.سعی خواهم کرد اصلاحاتی برای به روز شدن آن و اشاره به نکاتی که در زمان جشنواره به دلیل کمی وقت به آنها نپرداختم نیز انجام دهم تا مطلب رنگ و بوی تازه ای به خود بگیرد.

ادامه نوشته